چرا باید به اجرای خیز منفی تیرها قبل از اجرای سقفهای بتنی توجه کنیم
اصولا سقفهای تیرچه بلوک و تیرهای بتنی بعد از بارگذاری و در طول زمان تحت تاثیر بارهای وارده تغییر شکلی موسوم به خیز خواهند داد حال اگر ما این تغییر شکل را با استفاده از خیز منفی پیش بینی و جلوگیری نکنیم در حین یا حتی فبل از زمان بهره برداری با مشکلاتی مواجهه خواهیم بود. که متاسفانه به شخصه در بسیاری از پروژه ها مشاهده کردم که مهندسین و پیمانکار هیچ حساسیتی بابت خیز منفی تیرها ندارند و پس از بارگذاری با مشکلات زیادی مواجه می شوند. و در ضمن شکم دادن تیر بتنی نشان از ضعف و عدم کفایت مجری ساختمان می باشد. و معمولا در ساختمانهایی که سازنده از نوع غیرمتخصص می باشد به وضوح این ضعفها را میتوان مشاهده کرد.
معمولا خسارتهای حاصل از ایجاد خیز غیر سازه ای هستند ولی وجود خیز در تیر در طول زمان ممکن است مشکلاتی از قبیل اخلال در عملکرد دربها و پنجره ها به وجود بیاورد و باعث خارج شدن پنجره ها از رگلاژ شده و دربها و پنجره هایی که زیر تیر دارای خیز قرار میگیرند ممکن است باز و بسته نشوند، همپنیین در صورت خیز برداشتن تیر دیوار زیر آن ترک میخورد و همه این موارد علاوه بر اینکه خسارت به ساختمان وارد میکند موجب ایجاد حس نا امنی در ساکنین خواهد شد که مسلما هدف ما به عنوان مجری عدم ایجاد این موراد در ساختمان است، پس حواسمان به خیز تیر و سقفها باشد!
سوال : ایا در ایین نامه به لزوم ایجاد خیز منفی در اجرای تیرهای بتنی اشاره شده است؟
در بند ۹-۱۲-۱-۶ مبحث ۹ صفحه ۱۶۱ به این نکته اشاره شده است:
تعبیه خیز اولیه برای تیرها و دالهای با دهانه بزرگ به گونه ای که بتواند تغییر شکل دراز مدت ناشی از بار مرده را جبران نماید الزامی است.
سوال: توصیه ایین نامه برای خیز منفی تیرها چقدر است؟
به این مطلب هم در نشریه ۵۴۳ در صفحه ۵۳ اشاره شده است و هم در نشریه ۹۴ صفحه ۳۳:
در نشریه ۵۴۳ آمده است:
نشریه ۵۴۳ صفحه ۵۳: در موقع اجرا باید خیز مناسبی به طرف بالا به تیرچه ها داد تا پس از اجرا و یکپارچه شدن سقف و وارد شدن بارهای وارده، این خیز منفی حذف شود. مقدار خیز در کارگاه براساس تجربه بدست می آید و معمولا به ازای هر متر طول دهانه، ۲ میلی متر خیز منفی در نظر گرفته میشود. تیرچه ها را نیز میتوانیم به همین صورت خیز منفی بدهیم
همچنین در صفحه ۳۳ نشریه ۹۴ به این موضوع اشاره شده است:
نشریه ۹۴ صفحه ۳۳: موقع شمع بندی خیز مناسبی برابر ۲۰۰/۱ دهانه به سمت بالا در نظر گرفته می شود تا پس از بارگذاری خیز منفی اولیه حذف شده و سقف مسطح گردد
بنابراین مطابق نشریه ۵۴۳ به ازای هر متر از دهانه ۲ میلی متر و مطابق نشریه ۹۴ به ازای هر متر از دهانه ۵ میلیمتر خیز منفی باید به تیر اعمال نمود.
سوال: ایا واقعا مهم است چقدر خیز منفی به تیرها بدهیم؟
بله مهم است چون اگر خیزی که به تیر میدهیم خیلی کمتر از مقدار مورد نیاز باشد پس از بارگذاری سقفها تیر خیز مثبت برمیدارد که همانطور گفته شد اولا از لحاظ ظاهری حس عدم امنیت و ضعف اجرا را در ساختمان نشان میدهد و ثانیا ممکن است موجب خرابیهای غیر سازه ای شود. از طرفی اگر خیز منفی هم زیاد باشد باز هم ضعف اجرایی محسوب میشود.
سوال: بالاخره چه مقدار خیز منفی در تیرها ایجاد کنیم؟
انچه که بنده در اجرا به صورت تجربی مشاهده کردم این است که خیز منفی بستگی به مقدار باری دارد که روی تیر مینشیند و بدیهی است که تیرهایی که بار بیشتری روی انها وجود دارد باید نسبت به تیرهایی که بار کمتری روی ان است خیز منفی بیشتری داشته باشند.
بنابراین ابتدا به بارگذاری تیرچه ها روی تیرها توجه کنید. به صورت تجربی عددی که بنده به ان رسیدم به این صورت است:
برای تیرهایی که از دو طرف بار تیرچه روی انها میاید به ازای هر متر طول ۷ میلیمتر
برای تیرهایی که از یک طرف بار تیرچه روی انها قرار میگیرد به ازای هر متر طول ۴ میلیمتر
برای تیرهایی که بار روی تیرچه روی انها قرار نمیگیرد و تنها بار دیوار روی انهاست به ازای هر متر طول ۲ میلیمتر
به عنوان مثال در پلان شکل زیر مقدار خیز منفی که به تیرهای مشخص شده میتوان داد نشان داده شده است:
در پروژه های شخصی خودم با این اعداد تقریبا بعد از ۶ ماه از بارگذاری خیز منفی تیرها از بین رفته و تیرها تراز می شدند.
Comments (9)
سسلام. الان خانه چهارسال ساخت دارم و دیوار ترک افقی خورده است. اگر ترک ناشی از خیز منفی باشد آیا می توان آن را درست کرد؟
با سلام
ترکها انواع مختلف و علل مختلفی دارند. اگر دیوار مذکور دیوار پیرامونی ساختمان میباشد احتمال دارد به خاطر خیز مثبت تیر ترک ایجاد شده باشد. ولی اگر دیوار جز دیوارهای پارتیشن میانی باشد و اساسا بالای ان تیری وجود نداشته باشد شاید علت ترک نشست دیوار باشد. در مجموع باید عمق و شکل ترک بازدید شود. ولی اساسا به دلیل نشستهای ساختمان و ضعفهای اجرایی در ساختمانهای تازه ساز ترکهایی بوجود میاید که اگر این ترکها گسترش نیافته و عمیق نیستند نگران کننده نیست و شاید با بتونه و نقاشی رفع شوند.
ساختمان خودم و دوستم بصورت چهار سقف اجرا کردیم.اصلا هیچ گونه خیزی ساختمانها بعدچهار سال برنداشتن.مهم اینه اصول رو رعایت کنید از جمله برنداشتن جک های زیر سقف و تیر ها در زودتر از زمان مقرر
سلام و سپاس بابت این مطلب آموزنده
مهندس نیاکان عزیز، فرموده‌اید که اگه تیر خیز بردارد دیوار زیر آن ترک برمیدارد، آیا دیوار روی تیر نباید ترک بردارد؟
سپاس
با سلام و احترام
فرمایش شما صحیح است. در صورتی که خیز تیر باعث نشست دیوار شود ممکن است دیوار بالایی ترک بخورد. ولی اغلب مقدار خیز در طول تیر به میزانی نیست که موجب نشست دیوار شود. به هم پیوسته بودن اجزای دیوار و ناچیز بودن خیز در دو انتهای دیوار به این موضوع کمک میکند.
با سلام من در حال ساخت ساختمان ٨طبقه هستم تمامی پلها خیز منفی مناسب را دارند و کار در مرحله نازک کاری میباشد در پیلوت دیوار های زیر تیرها رج دچار ترک خوردن سفال شده است و دقیقا ترک در قسمت وسط پل که خیز منفی است خورده و کنج ستون ترک فقط روی سفال است و پشت سفال کاملا سالم هستن لطفا راهنمایی کنید
با سلام
دوست عزیز علتهای مختلفی میتونه داشته باشه.
۱-ممکنه خیز منفی تون به اندازه کافی نبود و تیر خیز مثبت برداشته و موجب وارد آمدن نیرو به دیوار شده باشد
۲- ممکنه فاصله بین اجرای سقف و دیوار چینی کم بود و همچنین بار روی تیر ذکر شده زیاد بوده که این دو امر باعث می شود قبل از اینکه تیر خیز منفی خود را از بین ببرد و به حالت تعادل برسد دیوار در زیر آن چیده شده و در این فاصله به دیوار نیرو وارد آمده
۳-حتی ممکنه در اثر نشست(طبیعی) ساختمان هم بوجود آمده باشه که البته اگر فقط در یک دیوار این اتفاق افتاده بعید بنظر میرسه
در هر صورت رفتار ترکها را در طی زمان بررسی کنید اگر تغییر شکل و عمق ترکها بعد از مدتی تغییر نکرده است جای نگرانی نیست و میتونید به کارتون ادامه بدید
همچنین مقدار خیز حال حاضر تیر را نیز محاسبه کنید اگر طبیعی است مشکلی وجود نداره
نکته بعدی اینکه تغییرات خیز را نیز بررسی کنید اگر پس از مددتی تغییری نداشته است مشکلی وجود ندارد
در غیر اینصورتها حتما دیوار را تخریب کنید و با مشورت از محاسب تیر را تقویت کنید
با سلام ممنون از راهنمایی شما من در طول این مدت خیلی بررسی کردم خیز تیر هارو ولی هیچگونه تغییری در تیرها مشاهده نکردم حتی دیوار زیر تیر رو خراب کردم و مجدد چیندم ولی این بار با وجود گذشت ٢ماه هیچگونه ترک و شکستگی روی سفال نیست.فاصله دیوار چینی و سقف زدن کم بوده ولی جکهای اطمینان زیر تیرچها بود ما دیوار دور را چیندیم.از نظر خیر تیر ها ١٠٠٪مطمئن هستم که خیز مناسب رو دارند و از نظر اجرا هم مطمئن هستم از کار.ب نظر شما امکان دارد ب خاطر نیروی وارده بر روی پلها باشد
جناب مهندس اینطور که متوجه شدم در دیوار جدید ترکی ایجاد نشده است. اگر ترک ایجاد نشده به نظر مشکلی وجود ندارد، احتمال ضعیف بودن تیر ان هم در برابر بار ثقلی کم هست.